کود آمینو اسید یا اسید آمینه جزو رایج‌ترین کودهایی است که بصورت گسترده در کشاورزی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. اسید آمینه‌ها به عنوان کودهای محرک و تقویت کننده رشد گیاهان در نظر گرفته می‌شوند.
در این مقاله آموزشی در ارتباط با مزایای این کودها، زمان و روش مصرف و ویژگی‌های آنها صحبت خواهیم کرد. تا آخر مقاله همراه ما باشید.
کود آمینو اسید چیست؟
کود اسید آمینه نوعی کود است که حاوی ترکیبات آلی به اسم اسیدهای آمینه هستند. اسیدهای آمینه بلوک‌های سازنده پروتئین‌ها در گیاهان هستند و نقش مهمی در فرآیندهای بیولوژیکی مختلف مثل رشد و نمو دارند.
بد نیست بدانید که نیتروژن در ساختار اسیدهای آمینه به کار می‌رود و زمانیکه کودهای نیتروژنی مثل اوره استفاده می‌کنید در ساخت اسیدهای آمینه و نهایتا رشد گیاه مصرف مصرف می‌شوند. حالا وقتی کود اسیدآمینه مستقیم مصرف می‌شود نیاز کمتری به کودهای نیتروژنی خواهد بود چون خود این اسیدآمینه‌ها در ساختار خود نیتروژن هم دارند.
فواید استفاده از کودهای آمینو اسید در کشاورزی
کودهای آمینو اسید به دلیل ترکیبات منحصر به فرد و نقش آنها در تغذیه گیاه فواید زیادی برای گیاهان دارند.
در اینجا برخی از مزایای کلیدی آنها توضیح داده می‌شود:
افزایش جذب مواد غذایی
اسید آمینه‌های به دلیل قابلیت کلات کنندگی باعث افزایش دسترسی ریشه گیاهان به عناصر غذایی مثل آهن، روی و … می‌شوند.
تحریک رشد رویشی و سبزینگی گیاه
اسیدهای آمینه بلوک‌های سازنده پروتئین‌ها هستند که برای رشد گیاه بسیار مهم هستند. کودهای آمینو اسید اشکال در دسترس نیتروژن را برای گیاهان فراهم می‌کند و باعث رشد رویشی و سبزینگی آنها می‌شود.
اثر روی گلدهی و تشکیل میوه با کیفیت
آمینو اسیدها در فرآیند گلدهی و تشکیل میوه و یا دانه در درختان میوه یا گیاهان زراعی نقش دارند. استفاده از این کودها باعث افزایش گلدهی و تشکیل میوه و دانه می‌شود.
افزایش مقاومت به تنش‌های محیطی
اسیدهای آمینه در مکانیسم‌های پاسخ به تنش در گیاهان نقش دارند. زمانیکه که گیاهان در شرایط تنش مثل کم آبی، گرما، سرما یا بیماری‌ها قرار می‌گیرند، استفاده از کودهای آمینو اسید می‌تواند باعث حفظ شرایط طبیعی گیاه و کاهش اثرات تنش شود.
افزایش فتوسنتز و تولید مواد در گیاهان
اسیدهای آمینه به تولید کلروفیل (سبزینگی) در برگ کمک می‌کنند. این کلروفیل مسئول فتوسنتز و تولید مواد در گیاهان است که باعث تولید عملکرد می‌شود. استفاده از کود اسید می‌تواند کارایی فرآیند فتوسنتز را افزایش دهد.
توسعه ریشه در گیاهان
اسیدهای آمینه می توانند رشد ریشه را تحریک کنند و منجر به سیستم ریشه گسترده‌تر و کارآمدتر شوند. این به نوبه خود به گیاهان اجازه می دهد تا به حجم بیشتری آب و مواد غذایی دسترسی داشته باشند.
بهبود انتقال مواد غذایی
آمینو اسیدها به عنوان حامل برخی مواد غذایی داخل گیاه هم عمل می‌کنند و انتقال آنها را به قسمت‌های مختلف تسهیل می‌کنند.
تنظیم pH خاک
کودهای اسید آمینه دارای خاصیت بافری برای تنظیم pH خاک هستند که می‌تواند برای متعادل کردن pH خاک در ناحیه ریشه مفید باشد که مستقیم روی جذب عناصر غذایی تاثیر خواهد گذاشت. البته برای تنظیم پایدار pH خاک نمی‌توان به تنهایی روی این کودها حساب باز کرد و باید از منابع کودی دیگر مثل گوگرد استفاده کرد.
مناسب برای کشاورزی سالم
باتوجه به اینکه کودهای اسید آمینه اغلب از منابع طبیعی تولید می‌شوند، برای کشاورزی سالم و ارگانیک مناسب هستند. این کودها به حفظ سلامت خاک و محیط زیست و تولید محصول سالم کمک می‌کنند.
کودهای آمینو اسید چگونه تولید می‌شوند؟
کودهای اسید آمینه از دو روش کلی هیدرولیز مواد اولیه پروتئینی و سنتز شیمیایی تولید می‌شوند. این روش‌ها منجر به فرمولاسیون‌های می‌شوند که حاوی اسیدهای آمینه هستند که در قالب کود به بازار عرضه می‌شوند.
- روش هیدرولیز مواد اولیه پروتئینی: در این روش پروتئین‌های پیچیده از منابع گیاهی (مانند کنجاله سویا، ذرت، گندم، جلبک) یا حیوانی (مانند پودرماهی، پودر خون و …) با استفاده از آنزیم‌ها یا اسیدها به ترکیبات ساده‌تر مثل اسیدهای آمینه تجزیه می‌شوند. مخلوط حاصل غلیظ شده و به کود آمینو اسید تبدیل می‌شود.
- سنتز شیمیایی: در این روش اسیدهای آمینه با استفاده از واکنش‌های شیمیایی مختلف به صورت شیمیایی سنتز می‌شوند. اسیدهای آمینه سنتز شده خالص شده و سپس به کود تبدیل می‌شوند.
انواع کود آمینو اسید
در بازار فرم‌های مختلفی از کودهای آمینو اسید عرضه می‌شوند که در ادامه توضیح داده می‌شود؛
کودهای اسید آمینه مایع: این فرم رایج‌ترین نوع کود آمینو اسید است. به روش‌های مختلف محلول‌پاشی و کود آبیاری قابل استفاده است. استفاده آنها آسان و به سرعت به وسیله گیاه جذب می‌شوند.
کودهای اسید آمینه پودری: این نوع از اسید آمینه محلول در آب بوده و بصورت کودآبیاری و محلول پاشی قابل مصرف است.
کود آمینو اسید گرانول: ممکن است فرم گرانول کود اسید آمینه را هم مشاهده کنید. این کودها خلوص اسیدآمینه پایین‌تری نسبت به دو فرم مایع و پودری دارند. جزو کودهای آهسته رهش هستند و مواد خود را به آرامی در طول زمان در خاک آزاد می‌کنند. این کودها معولا در کنار عناصر و مواد دیگر مثل هیومیک اسیدها، نیتروژن و مواد آلی دیگر فرموله و تولید می‌شوند. بهترین روش مصرف این کودها قبل کاشت محصول و در باغات اول فصل است.
زمان مصرف کود آمینو اسید
قبل از اینکه در مورد زمان مصرف کود آمینو اسید صحبت کنیم، بهتر است بدانید که کارکرد و اثر اصلی کودهای آمینو اسید بیشتر روی تحریک رشدی رویشی و افزایش سطح برگ است.
در گیاهان زراعی
در گیاهان زراعی بخش زیادی از کودهای آمینو اسید باید در طول دوره رشد رویشی و تا قبل از ورود به دوره گلدهی و تشکیل دانه مصرف شوند. مصرف این کود در طول دوره رشد رویشی باعث افزایش رشد برگ و ساقه و بطورکلی رشد بوته می‌شود.
بعد از گلدهی و تشکیل دانه باید مقدار مصرف این کودها کاهش یابد چون باعث تحریک رشد رویشی و کاهش انتقال مواد به دانه می‌شود.
در درختان میوه
زمان مناسب مصرف کودهای آمینو اسید در درختان میوه محدودیتی ندارد اما بهترین دوره استفاده اسید آمینه در درختان میوه، در نیمه اول رشد درختان است. توجه شود که از مصرف این کودها در دوره گلدهی خودداری کنید. اسید آمینه‌ها را می‌توانید بعد از تشکیل میوه اولیه و بطورکلی در نیمه اول فصل رشد است. هرچقدر به سمت رسیدگی میوه نزدیک می‌شویم، مقدار مصرف این کودها باید کاسته شود.
طریقه مصرف کود آمینو اسید
نحوه استفاده از کود آمینو اسید می‌تواند بصورت کود آبیاری یا محلول پاشی برگی باشد.
- کودآبیاری آمینو اسید: در روش کود آبیاری مقدار توصیه شده از کود اسید آمینه را به سیستم آبیاری تزریق کنید تا به همراه آب آبیاری وارد مزرعه یا باغ شود.
- محلول پاشی آمینو اسید: در روش محلول پاشی برگی، مقدار توصیه شده از کود را داخل سمپاش حل کرده و روی درختان یا مزرعه اسپری کنید.
یک پاسخ
با سلام
مطالب عالی و ساده و روان بود
متشکرم از آموزش تون