رنگ خاک در کشاورزی می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد ترکیب، زهکشی، محتوای مواد آلی و کانی شناسی آن ارائه دهد. در این مطلب به خلاصه‌ای از ویژگی‌های خاک‌ها براساس رنگ آنها پرداختیم.
اهمیت شناخت ویژگی‌های خاک کشاورزی از روی رنگ
رنگ خاک اطلاعات ارزشمندی درباره ویژگی‌های فیزیکو-شیمیایی آنها در اختیار ما قرار می‌دهد که برخی از آنها بصورت زیر است.
- میزان ماده آلی خاک
- نشان دهنده سلامت و حاصلخیزی خاک
- میزان تهویه و زهکشی خاک
- میزان عناصر غذایی
- دمای خاک
- اسیدیته خاک (pH)
- ترکیبات موجود در خاک
- تاریخچه تشکیل خاک
رنگ‌های مختلف خاک کشاورزی بیانگر چه ویژگی‌هایی هستند؟
در زیر به ویژگی‌های فیزیکو-شیمیایی خاک‌های کشاورزی از لحاظ رنگ می‌پردازیم.
خاک‌های قهوه‌ای
این خاک‌ها از لحاظ مواد آلی غنی بوده و در مناطق معتدل با مواد گیاهی در حال پوسیدگی رایج هستند. این خاک‌ها جزو خاک‌های حاصلخیز به شمار می‌روند. میزان تهویه در این خاک‌ها مناسب است.
خاک‌های سیاه یا قهوه‌ای تیره
در خاک‌های سیاه یا قهوه‌ای تیره میزان مواد آلی بسیار بالا بوده، حاصلخیزی بالایی دارند، ساختار مناسبی داشته و رطوبت را بخوبی نگه می‌دارند. این خاک‌ها جزو خاک‌های مناسب برای کشاورزی هستند.
خاک‌های قرمز رنگ
این خاک‌ها زهکشی مناسبی داشته و محتوای آهن بالایی دارند. رنگ قرمز این خاک‌ها به دلیل محتوای بالای اکسید آهن در آن است. این خاک‌ها در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رایج هستند.
خاک‌های زرد رنگ
این خاک‌ها زهکشی متوسطی داشته و محتوای اکسید آهن بالایی دارند. خاک‌های زرد معمولا در اقلیم‌های مرطوب رایج‌تر هستند.
خاک‌های سفید یا خاکستری روشن
این خاک‌ها از لحاظ pH قلیایی بوده و آهکی هستند و همچنین محتوای سیلیس و یا نمک زیادی دارند. در خاک‌های با رنگ روشن احتمال آبشویی عناصر غذایی بالا است.
این خاک‌های از لحاظ عناصر غذایی و مواد آلی فقیر بوده و حاصلخیزی کمتری دارند و در مناطق خشک رایج‌تر هستند.
خاک‌های خاکستری یا آبی متمایل به خاکستری
این خاک‌های زهکشی نامناسبی داشته و شرایط بی‌هوازی ایجاد می‌شود. در این شرایط کمبود اکسیژن رایج بوده و باعث ایجاد مشکلاتی برای رشد و توسعه ریشه، جذب عناصر غذایی و ایجاد محدودیت برای رشد و تولید گیاه می‌شود.
این خاک‌ها در مناطق تالابی و پرآب رایج هستند. در این خاک‌ها کمبود آهن رایج است.
خاک‌های سبز رنگ
در خاک‌های با رنگ سبز نیز زهکشی ضعیف بوده و باعث ایجاد شرایط بی‌هوازی و مشکلاتی برای ریشه گیاهان می‌شود. کمبود آهن در این خاک‌ها رایج است.
رنگ خاک مناسب برای کشاورزی
باتوجه به ویژگی‌هایی که درباره رنگ‌های مختلف در بالا اشاره کردیم، رنگ خاک مناسب برای کشاورزی، رنگ قهوه‌ای تیره یا سیاه است. این خاک‌ها مواد آلی و حاصلخیزی بسیار بالایی دارند و شرایط مطلوبی برای کشاورزی ایجاد می‌کند.
| رنگ خاک | ویژگی | کاربرد برای کشاورزی | نمره از 1 تا 10 |
|---|---|---|---|
| قهوه‌ای تیره یا سیاه | حاصلخیزی و محتوای مواد آلی بالا، زهکشی مناسب | عالی | 10 |
| قهوه‌ای | معمولا حاصلخیز و با زهکشی مناسب، مناسب طیف وسیعی از گیاهان | خوب | 9 |
| قرمز | محتوای آهن زیاد، زهکشی مناسب | متوسط تا خوب | 7 |
| زرد | محتوای اکسیدهای آهن بالا و زهکشی متوسط | متوسط | 6 |
| سبز | بافت خاک سنگین، حاصلخیزی کم، تهویه نامناسب | ضعیف تا متوسط | 4 |
| خاکستری یا آبی متمایل به خاکستری | زهکشی ضعیف و شرایط بی‌هوازی برای ریشه گیاه، کمبود اکسیژن | ضعیف | 3 |
| سفید یا خاکستری روشن | خاک‌های قلیایی، حاصلخیزی کم، فقر عناصر غذایی | ضعیف | 2 |
در این مقاله سعی کردیم رنگ خاک حاصلخیز کشاورزی و همچنین بقیه رنگ‌ها را شرح دهیم. اگر در این مورد سوال، نظر و تجربه‌ای دارید در پایین همین صفحه مطرح کنید.
